Matematik hayatın içinden geliyor ve sinema da hayatın her alanını olduğu gibi matematiği de anlatıyor. Hikayesinde matematik olan filmleri çok seviyorum ve mümkün olduğunca izlemek istiyorum.
Sinemada matematiğin hayatı nasıl etkilediğini, matematikçilerin hayatını, matematikle etkilenen hayatları izlemek mümkün.
Sizin için seçtiğim, matematikle ilgili filmleri aşağıda bulabilirsiniz.
CAN DOSTUM (GOOD WILL HUNTING)
Will Hunting (Matt Damon) dâhi ama aynı zamanda serseri bir gençtir. MIT’de temizliçi olarak çalışan Will temizlik yaptığı akşamlardan birinde okul tahtasında yazılı olan bir matematik sorusuna denk gelir ve soruyu kolay bir şekilde çözer. Bu soru okulun profesörü tarafından tahtaya yazılmış ve o güne kadar kimse tarafından çözülememiş bir sorudur. Will çözdüğü bu soruyla farklı bir dünyanın kapısını aralar. Hayatı oldukça değişen Will geçmişiyle yeni hayatı arasında kendini bulmaya çalışır. Bu arayışta profesörün terapist bir arkadaşından yardım alacaktır. Filmde zekası sayesinde akademik anlamda her şeyi başarma yetisine sahip Will’in hayattan gerçekten ne istediğiyle alakalı biraz da. Etrafınızdaki kişilerin size yüklediği kimliklerden ziyade aslında içimizdeki kişinin ne istediğine kulak vermemiz gerektiğini güzel bir şekilde hatırlatıyor film. Matt Damon, Robin Williams, Ben Affleck ve Stellan Skarsgård gibi zengin oyuncu kadrosuna sahip film, Matt Damon ve Ben Affleck’in ortak kaleme aldığı senaryo ile En İyi Özgün Senaryo dalında Oscar’a sahip. Senaryoda George Dantzig’in gerçek hayatından esinlenilmiştir.
Kalk ve Diren (STAND AND DELIVER)
Film, Amerika’da çoğunluğu Hispanik nüfusun oluşturduğu bir bölgenin devlet lisesine atanan Jamie Escalante’nin gerçek hayat hikayesinden uyarlanmıştır. Çoğu çete mensubu olan öğrencilerin hem yaşadıkları bölge hem de eğitmenleri yüzünden eğitimle uzaktan yakından alakaları yoktur. Okula yeni gelen ve idealist bir öğretmen olan Escalante, öğrencilerinin potansiyelini açığa çıkartıp onları hayata kazandıracaktır. İdealist öğretmenden öğrenilen matematiğin yapıcı etkisini filmdeki karakterlerin gelişiminde somut olarak görüyoruz. Filmdeki bazı diyaloglarda matematik terimleri üzerinden yapılan toplum eleştirileri yaratıcı ve aynı zamanda etkileyici. Filmin bir sahnesinde ise matematik tutkunlarını bekleyen bir integral sorusu bulunmakta, filmi izlerken soruyu çözmekle uğraşıyor halde bulabilirsiniz kendinizi 😊.
Küp (CUBE)
Birbirini tanımayan, farklı mesleklere ve hayatlara sahip 6 farklı insan uyandıklarında kendilerini bir küpün içinde bulurlar. Oraya nasıl geldiklerini bilmedikleri gibi oradan nasıl çıkacaklarını da bilmiyorlardır. Hayatlarını tehdit eden birçok tehlikeyle karşılaşacak olan grup, küpten kurtulmanın bazı matematiksel bulmacaları çözmekten geçtiğini anlayacaklardır. Günümüz toplumunun ve bu toplumun birbirinde farklı karakterlerinin panoramasını tek mekanda geçen 1.5 saatlik filmde çiziyor. Gerilim ve korku unsurlarının yanında felsefi unsurları da içinde barındıran Kanada yapımı bağımsız film “Cube” düşük bütçesine rağmen kısa zamanda önemli bir popülarite elde etmiştir.
KANIT (PROOF)
Delilik ve daihilik arasında gidip gelen bir profesörün kızı olan Catherine, 27 yılını babasının yanında ve onun gölgesinde geçirmiştir. Hayatını babasıyla geçirmiş olan Catherine’nin düzeni bir gün kız kardeşi Claire’in gelmesiyle değişir. Buyurgan biri olan Claire ile başa çıkmaya çalışan Catherine aynı zamanda babasının öğrencisi Hal ile mücadele eder. Öte yandan Catherine, babasının delilikle dahilik arasındaki yapısının ne kadar kalıtımsal olduğunu sorgulayacaktır. Filmin oyuncu kadrosunda Anthony Hopkins, Gwyenth Paltrow ve Jake Gyllenhall yer almaktadır.
Pİ
Birçok önemli filme imza atmış Darren Arronofsky’nin (örneğin: Black Swan) ilk uzun metrajlı filmi Pi, Max adlı karakterin matematiği ve özellikle de pi sayısını büyük bir takıntı haline getirmesini konu edinmektedir. Arronofsky ilk filmiyle kariyeri boyunca hangi karakterleri ve konuları irdeleyeceğinin de sinyallerini veriyor. Film yer yer rahatsız edici sahnelere sahip. Max on yıl boyunca üzerinde çalıştıktan sonra doğanın matematiksel olarak kodlanabileceğini fark etmiştir. Elindeki verilerle problemin çözümü için uğraşır. Çözüm uğraşındaki her bir adımında daha komplike sorunlarla karşılaşır. Çözüme yakınlaştıkça gerçeklikten uzaklaşmaktadır. 1998 yapımı film siyah-beyaz olarak çekilmiştir. Filmi izledikten sonra o ünlü soru yeniden akıllara gelebilir: Matematik keşif mi, icat mı?
Sonsuzluk Teorisi (The Man Who Knew Infinity)
Hindistan’da fakir bir ailenin çocuğu olarak doğup büyümüş Srinivasa Ramanujan, iyi bir eğitim almamasına rağmen yeteneği ve matematiğe olan ilgisi sayesinde 2. Dünya Savaşı sırasında Cambridge Üniversitesi’ne kabul edilir. Profesör G. H. Hardy rehberliğinde, Ramanujan matematiksel teorinin öncülerinden olacaktır. Robert Kanigel’in aynı adlı biyografik romanından uyarlanan film kadrosunda Dev Patel’i barındırıyor. .Film matematiğin sinema sanatıyla birleşmesine güzel bir örnek. Pek bilinmeyen ama çok değerli bir biyografi filmi.
KAPAN (Fermat’s Room)
Birbirini hiç tanımayan dört matematikçi, gizemli biri tarafından bir bulmacayı çözmeleri için davet edilir. Telefon ile kendilerine bildirilen soruları 1 dakika içinde çözmek zorundadırlar. Kendilerine yöneltilen soruları zamanında ve doğru olarak çözemezlerse, içinde bulundukları oda bir anda ölüm tuzağına dönüşecektir. Odanın duvarları her yanlış cevapta daralmaktadır. Telefonla gelen soruların yanında kendilerini bir araya getiren sebebi ve aralarındaki ilişkiyi çözmeye çalışmalılardır. İspanyol yapımı film yönetmenlerin (Luis Piedrahita, Rodrigo Sopeña) ilk uzun metraj denemesidir. Filmdeki sorular saf matematik sorularından ziyade analitik zeka gerektiren ve nispeten basit sorular. Bu soruların 4 farklı matematikçiye soruluyor olması biraz eğreti durmuş. Yer yer mantık hataları barındırsa da zorlamayan ve kendini izlettiren bir film.
The Imitation Game: Enigma
Film, II. Dünya Savaşı’nın gidişatını değiştiren Almanların kullandığı Engima adlı şifreleme sistemini çözüp Nazileri durdurmayı başaran Alan Turing’in gerçek hayat hikayesini konu edinmektedir. Ünlü İngiliz matematikçi Alan Turing’i filmde Benedict Cumberbatch canlandırırken kendisine Keira Knightley eşlik etmektedir. 8 dalda Oscar’a aday gösterilen film En İyi Uyarlama Senaryo dalında Oscar’a sahip. Kusursuz bir kurgu ve senaryoya sahip olan film, gerçek olayları bu kusursuzluğu sağlamak için biraz saptırıyor. Matematik biliminin günümüz teknolojisinin oluşumundaki çok büyük payını gözler önüne seriyor.
Akıl Oyunları (A Beatiful Mind)
Ünlü matematikçi John Nash‘in hayat hikâyesini konu edinen film En İyi Film dahil 4 Oscar’a sahiptir. Asosyal bir insan olan Nash etrafındaki insanlarla uyum sorunu yaşar. Fakat parlak zekâsı herkes tarafından hayranlıkla karşılanır. Matematik camiasında ününü yayan dahi adam özel hayatında ise akıl sağlığı sorunlarıyla baş etmektedir. Filmin yönetmen koltuğunda Ron Howard oturmakta, oyuncu kadrosunda ise Russel Crowe ve Jennifer Connelly gibi oyuncular bulunmaktadır. Duygusal olarak çok güçlü bir yapıt, matematik içeriğini ise tabi ki başrolün kendisinden alıyor. Ortaya attığı teorilerin oluşumunu iyi bir görsellik ve patternler ile sunuyor.
Profesör ve Onun Sevgili Denklemi (Hakase no aishita sûshiki)
Film, tiyatro gösterisi sonrası geçirdiği trafik kazası neticesinde hafızasını kaybeden bir matematik profesörünü konu almaktadır. O günden itibaren bir eylemi sadece 80 dakika kadar yaşar ve sonrasını unutur. Ona göre dün her zaman o gösteri olmuştur. Ona bakmak için evine gelen hizmetçi ve küçük oğlu Kök’e (ona bu ismi profesör koymuştur) matematik bilgilerini aktarmaya çalışır. Geçmişte yaşayan profesör matematiğe aşık bir insandır. En sevdiği denklem ise Euler’in formülüdür. Modern bilimin önemli denklemlerinden biri olan Euler formülüne biraz da farklı bir perspektiften bakmanızı sağlıyor. Matematikle duyguları birbirine olabildiğince yakınlaştıran ve matematik sevginizi kat kat arttıracak bir film..
