Deneme analizi nedir?
Deneme analizinin ne olduğunu anlatmadan önce, biraz deneme çözmek üzerine konuşmalıyız belki… Sınava hazırlanırken en çok duyduğumuz cümlelerden birisi “Deneme çözmeye başladın mı?” oluyor. Benim duyunca en çok şaşırdığım soruysa “Ne zaman deneme çözmeye başlamalıyım?” Bunun bir süreç olduğunun, denemenin sizin şu anki durumunuzu ölçen bir araç olduğunun ve deneme sonucunuza göre bir yol haritası çizmeniz gerektiğini fark etmeniz gerekiyor öncelikle.
Bana sorarsanız “Deneme çözmeye ne zaman başladın?” diye, okulumuzun yaptığı ara sınıf denemeleri dışında, deneme çözmeye 10. sınıfın sonunda o senenin YGS’sini (eski sistemin adı) çözerek başladım. (Tüm netlerimi hatırlamıyorum ama matematikte 40 soruda 28 net yapmıştım) YGS sadece ilk 2 senedeki konuları kapsıyordu ve hey! Yapabiliyor olmam gerekliydi. 11. sınıfa geldiğimde olayın ciddiyetinin farkındaydım, bir hedefim vardı ve deneme çözmek önemliydi. Üstelik deneme çözmek zahmetsizdi, az zaman alıyordu, direkt sonuç görüyordum, kötüyse de iyiyse de çalışmak için motivasyon bulabiliyordum. 11. sınıfta özellikle TYT matematik ve kendi alanımla ilgili (edebiyat, coğrafya, tarih, Türkçe –hem TM hem MF için Türkçe çok önemli-) denemeler çözmeye yöneldim. “Ne zaman deneme çözmeye başlamalıyım?” sorusunu duyunca direkt alan denemesi çözmenizi engelleyen şeyin ne olduğunu merak ediyorum.
11. sınıfın sonunda yine o sene olan YGS’yi çözdüm, 160 soru üzerinden 110 civarı netim vardı. Konular bitmemişti, hatta bırakın konuların bitmesini daha tam anlamıyla başlamamıştım- ancak bu deneme çözmeme engel değildi. Çünkü benim dışımda kimse o sonucu görmeyecekti.
Umarım bu yazdıklarım “Ne zaman deneme çözmeye başlamalıyız?” sorusuna iyi bir cevap olmuştur çünkü deneme çözmenin bir zamanı ve kuralı yoktur, adı üstünde DENEME! Geliştiğinizi hissettikçe, hatta belki sadece bir konu bitirdikten sonra kendinizi deneyebilirsiniz.
Deneme analizi ne değildir?
“Deneme analizi nedir?” diyecek olursanız… Deneme analizi şu değildir:
“Deneme yaptım, kötü geldi, demek ki çalışmalarım boşa gidiyor. E ben yatayım…”
“Deneme yaptım, iyi geldi, demek ki sınavda da böyle olacak. E ben yatayım…”
Deneme analizi tam olarak şudur:
“Deneme yaptım, kötü geldi, acaba hangi konularda yanlış yaptım? Zaman yönetimim mi kötüydü? Hangi derse ne kadar zaman ayırdım? Dikkat hatası mı yaptım yoksa bilgi eksikliği mi vardı? Sıkıntı bende mi yoksa bu denemede mi? Belki de deneme müfredata uygun değildi. Denemede uykum mu geldi? Dün ne kadar uyumuştum ya da sabah ne yemiştim ki böyle etkilendim? Başka bir sırayla çözsem verim alır mıydım? Hangi konuların mantığını anlamamışım ve baştan çalışmam gerekiyor, hangi konuları tekrar etmeliyim ufak tefek eksikliklerim var?”
“Deneme yaptım, iyi geldi, iyi geldi ama sallayıp da tutturduğum sorularda bilgi eksikliği yüzünden mi salladım yoksa konuyu mu unutmuştum? Özellikle sosyal ve fende soru bana hatırlamam gereken, başka bir denemede işime yarayacak bir bilgi veriyor muydu? Ya ben şıkları eleyerek yapabildim ama eğer şıklar daha karmaşık gelseydi yine de yapabilir miydim? Her derse ne kadar zaman ayırdım? Nasıl bir psikoloji ile çözdüm de iyi geldi? Deneme kolay mıydı, sınav ayarında mıydı?”
Deneme analizi nasıl yapılır?
1. Sınavdan Çıkar Çıkmaz ya da Cevap Anahtarı Açıklanır Açıklanmaz Yapılır
Sınav senesinde düştüğüm hatalardan birisi analizi yapılacak denemeleri biriktirmekti. Sınava yakın neredeyse bir hafta sonumu bu denemeleri ayıklamaya ayırmak zorunda kaldım. Oysa sınavdan çıkar çıkmaz kontrol edip eksiklerimi belirlediğim, yapamadığım sorular üstüne kafa yorduğum ve soru sorarak öğretmenlerimi yorduğum denemeleri tekrar etmek sadece 5 dakika sürüyordu. Sorular tazeyken, neyi yanlış yaptığınızı biliyorken ve hangi şıklar arasında kaldığınızı hatırlıyorken deneme analizi yapılmalı: Yani hemen!
2. İyi Sorular İşaretlenir/Kesilir, Dikkat Hataları Tekrarlanıyor mu Bakılır
Ben senenin başından itibaren bir defter oluşturuyordum ki o defteri sınav sabahı dahi tekrar ettim. Ancak sonrasında hem netlerim yükselip yanlışlarım azaldığı hem de çok vaktim olmadığı için deneme üzerinde işaretlemeyi tercih ettim. Dikkat hatalarımın yanına ise, “Ya azıcık mantığın varsa bunu da yanlış yapmazsın kızım ya” gibi motive edici (?) notlar alıyordum. Sonuçta elimde tekrar edebileceğim ve önceki yanlışlarımdan oluşan güzel bir özet oluşmuştu. Özellikle matematik sorularında nerelerde dikkatimin dağıldığını ve sınavda hangi noktalarda dikkatli olmam gerektiğini dahi fark edebiliyordum.
3. Hangi Konularda Eksik Olduğunuz Tespit Edilir
Hangi konulardan soru kaçırdığınızı incelerken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta kendinize kötü ya da iyi davranmadan objektif olabilmektir. Yanlışın bilmediğin, henüz çalışmadığın bir konudansa kendini yıpratmadan soruyu üstteki maddelerde belirttiğim üzere kesip saklamak ve konu bitince, “çok basit soruymuş ya” diyerek bir çırpıda çözmek deneme analizi yapmanın en güzel yanlarındandır. Öte yandan çalıştığın, düzenli tekrarlarını yaptığın ve artık bitirdim, diye düşündüğün bir konudan yaptığın yanlışı “Sınavda gelse yapardım yea!” diyerek geçmek dahası doğruymuş gibi kabul etmek en büyük yanlışlardan birisi olabilir.
İyi yaptığını düşündüğün ve sıkı çalıştığın konudan gelen yanlışındaki dikkat hatanı bulmak sana en az konuyu bilmek kadar fayda sağlayacak. Sınavın biraz da dikkati ölçtüğünü unutma!
4. Bu Eksikleri Gidermeye Yönelik Bir Planla Çalışmaya Devam Edilir
Deneme analizini yaptık, evet sonra? Denemenin etkisinde çok kalmadan analizde gördüğünüz eksiklere dayalı bir plan oluşturarak devam etmelisiniz. Bu kimi zaman bir hafta boyunca sıkı bir fen (biyoloji, kimya…) çalışması olabilir kimi zaman da trigonometride değişik sorular görerek bakış açını genişletmek… Trigonometride değişik sorular çözmek istiyorsan aşağıdaki kaynağa göz atabilirsin:
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli unsur konularını bitirmiş birisinin yapacağı analizle henüz konu eksikleri olan birisinin yapacağı analizin farklı olması, aynı şekilde genel deneme çözme sıklığının da.
Türkiye geneli deneme sınavı tarihleri için tıklayınız.
Kendinize özel deneme analizi yapmak için UNİVERSKOP Ekibi olarak sizler için hazırladığımız aşağıdaki deneme analizi tablolarını indirebilirsiniz!
