Bu yazımızda gerek doğrudan ÖSYM’nin tanım listesinden, gerekse de üniversitelerin kendi sitelerinde verdikleri bilgilerden faydalanarak “Fakülte ne demek?” sorusunu cevaplayacağız. Bir yandan da fakülte, konservatuar, yüksekokul ve enstitü gibi yükseköğretim kurumlarının aralarındaki farkları inceleyeceğiz.
Fakültenin ne olduğunu ve diğer kurumlarla arasındaki farkları anlayabilmemiz için öncelikle TYT ve AYT puanlarının bizi nerelere yerleştirdiğini hatırlayalım.
Bildiğimiz gibi sadece TYT puanı ile iki yıllık ön lisans programlarına ya da yetenek sınavı gerektiren bölümlere girebiliyoruz. TYT puanımıza AYT’yi de eklediğimizde dört yıllık lisans eğitimi veren programlara ya da yüksekokullara yerleşme yolunda önümüz açılıyor.
Peki bu bahsi geçen programların hangileri fakültelere bağlı?
Fakülte nedir?
Fakülte, üniversite rektörlüğüne bağlı, başında dekan bulunan bir yükseköğretim kurumudur. Fakültelere, çalıştıkları konulara ya da çalışma metotlarına göre gruplaşmış çeşitli bölümler bağlıdır. Örneğin, Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörlüğüne bağlı bir Mimarlık Fakültesi var ve Endüstriyel Tasarım Bölümü bu fakülteye bağlı.
Fakültelerin tek özellikleri bize dört yıllık lisans eğitimi veren bölümleri kapsaması değil. Bu kurumlarda aynı zamanda bilimsel araştırma ve yayın da yapılmaktadır.
Fakültelerde verilen eğitim üst düzey ve teoriktir. AYT puanı da gerektiren, dört yıllık lisans eğitimi veren bölümlerin büyük çoğunluğu fakültelere bağlıdır.
Deneme Çözme Taktikleri | Başarılı Öğrencinin Test Çözme Rehberi
Konservatuar nedir?
Her dört yıllık eğitim veren bölüm AYT gerektirmediği gibi hepsi doğrudan fakültelere de bağlı değildir. TYT puanı ve yetenek sınavıyla öğrenci alan bazı dört yıllık sanat bölümleri fakültelere bağlı olan konservatuarlar altında eğitim verir.
Konservatuarlar, sahne sanatları ya da müzik alanlarında sanatçı yetiştiren yükseköğretim kurumlarıdır. Örneğin Hacettepe Üniversitesi Müzik Bölümü bu üniversiteye bağlı Güzel Sanatlar Fakültesi Ankara Devlet Konservatuarı bünyesindedir. Aynı şekilde TYT puanı ve yetenek sınavı gerektiren Hacettepe Üniversitesi Heykel Bölümü’yse doğrudan Güzel Sanatlar Fakültesi’ne bağlıdır.
Yani fakülte için pek çok dört yıllık lisans bölümünün bağlı olduğu yükseköğretim kurumu diyebiliriz. Ancak müzik ve sahne sanatları dallarındaki bölümler fakültelere doğrudan bağlı değildir, fakülteler bünyesindeki konservatuarlarda yer alırlar.
Peki, iki yıllık ön lisans programları ve yüksekokullar da fakültelere mi bağlıdır?
Ön lisans programları
İki yıllık ön lisans programları da aynı şekilde fakültelere bağlı verilmektedir. Pek çok üniversitede açıköğretim fakülteleri bulunmaktadır ve bu fakültelerde iki yıllık ön lisans ya da dört yıllık açıköğretim programları bulunmaktadır.
Yüksekokullar
Yüksekokullar ise bu yukarıda bahsettiğimiz bölümlerden farklı işlemektedir. Yüksekokullar, doğrudan üniversitelerin rektörlüklerine ya da fakültelere bağlı olabilir. Ancak fakültelere bağlı bölümlerde verilen eğitime göre teoriyle değil pratikle daha çok ilgilenen, teknik bilgi içeren ve mesleğe yönelik bir eğitim yapısı vardır.
Örneğin, yüksekokul mezunu biri, bir mühendislik fakültesinden mezun bir mühendisten daha fazla pratik bilgiye sahip, bir teknisyenden ya da usta/çırak ilişkisiyle mesleğini öğrenmiş birinden çok daha fazla teorik bilgiye sahip olacaktır.
Yüksekokulda verilen teknik bilgi küçük bir işletmede bir mühendisten beklenen görevleri karşılamanızı sağlayabilecek yeterliliktedir.
Bununla birlikte, Bankacılık ve Finans, Sigortacılık, Hemşirelik gibi bazı bölümler kimi okullarda fakültelere bağlıyken kimi okullarda yüksekokullara bağlıdır. Ancak öğrenciler, iki yükseköğretim kurumundan da dört yıllık bir lisans eğitimi tamamladıktan sonra lisans diploması alarak mezun olurlar, dilerlerse lisansüstü eğitime devam edebilirler.
Bu tarz bölümler için bölümün fakülteye ya da yüksekokula bağlı olması arasında bir fark yoktur.
Enstitü nedir?
Enstitü ise üniversite rektörlüklerine bağlı lisansüstü eğitim veren yükseköğretim kurumlarıdır ve başlarında enstitü müdürleri bulunur. Ancak enstitülerin fakültelerden tek farkı bunlar değildir.
Enstitüler, üniversite bünyesindeki fakültelerde bulunmayan bölüm ve alanlarda da çalışma programları açabilirler. Örneğin, ODTÜ’de lisans düzeyinde bir bölüm olarak bulunmamasına rağmen ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı bir Yerleşim Arkeolojisi yüksek lisans programı bulunmaktadır.
Bu yazımızda fakültenin ne demek olduğunu, üniversiteler dahilindeki diğer başka kurumları da karşılaştırmalı ele alarak incelemiş olduk. Umarım kafa karışıklıklarınıza çözüm olmuştur. Düşünce ve yorumlarınızı duymak isteriz!
