Çift anadal nedir? sorusuna, bir lisans programında öğrenim görürken ikinci bir lisans programının derslerini de alıp her iki programdan lisans diploması alarak mezun olmayı mümkün kılan bir programdır yanıtını verebiliriz.
“Çift Anadal Programı” kulağa çok hoş geliyor değil mi? “Bir diploma alana ikincisi bizden hediye!” Hem bilgisayar mühendisliği hem de elektrik ve elektronik mühendisliği diplomasını alarak mezun olma ihtimalimiz varken neden sadece birini alalım? Hatta keşke mümkün olsa da hiç birinden vazgeçmek zorunda kalmasak 3-4 bölümü birden okusak. İşin aslı pek de öyle olmayabilir.
Bu yazımızda Çift anadal programı ile sıkça sorulan soruları değerlendirip, “Çift anadal gerekli mi?” sorusunun yanıtını arayacağız.
Çift anadal gerçekten iyi bir fikir mi?
Çift anadal yaptığınız zaman hem kendi bölümünüzün hem de çift anadal yaptığınız bölümünün tüm derslerini almanız gerekiyor. Çoğu üniversite çift anadal programına bir not ortalaması koşulu da arıyor dolayısıyla programı tamamlamak iş yükünü oldukça arttırıyor. Dolayısıyla kendi bölümünüzdeki derslere de tam zamanlı odaklanamayabiliyorsunuz. Bir başka ihtimal de her iki bölümü de hakkını vererek okumak için geri kalan bütün sosyal yaşamınızdan vazgeçmek.
Oysaki üniversitede en iyi verimi almanın tek yolu daha fazla ders almak değil. Peki, fark yaratmak için çift anadal yapmaktan başka neler yapılabilir?
- Bir hocanın araştırma grubuna katılıp görev almak
- Yarı zamanlı olarak bir işte çalışmak
- Proje veya iş fikri yarışmalarına katılmak
- Bir öğrenci topluluğunda sorumluluk almak
- İkinci bir yabancı dil öğrenmek
- Seçmeli dersleri zorluğuna göre değil ilgiye göre seçmek
Çift anadal programı üniversiteyi uzatır mı?
Belki sizler de efsaneleri duyuyorsunuzdur: “Çift anadal yapmış, her iki bölümü de 4.0 ortalama ile 3 yılda bitirmiş.” İşin gerçeği şu ki çift anadal yapmak üniversiteyi neredeyse kesin olarak 1 yıl; çok büyük ihtimalle de en az 2 yıl uzatır. Üniversiteyi 2 yıl uzatarak ne kaybedersiniz?
- 2 yıllık iş tecrübesi
- 2 yıl boyunca alacağınız muhtemel maaş
- Zam ve terfi olanakları
- Eğer bir iş kuracaksanız 2 yıllık marka değeri ve bilinirliğini
Dolayısıyla çift anadal bir kamu üniversitesinde yapılsa bile maliyetsiz değildir. Eğer bir vakıf üniversitesinde öğrenim görüyorsanız buna bir de ödeyeceğiniz üniversite eğitim ücreti ve yaşam giderlerini eklemek gerekir.
Çift anadal ne zaman yararlı?
Çift anadal nadir durumlarda faydalı olabilir. Bu nadir durumlarda bile bir yandal programı veya alınacak 4-5 seçmeli ders size daha faydalı olacaktır. Bunları bir kaç örnek üzerinden açıklamaya çalışacağım.
Akademisyen olmayı düşünen bir mühendis adayının, mühendislik eğitimini bir temel bilim ile desteklemek.
Bunlara örnek olarak aşağıdakileri verebiliriz:
- Bilgisayar mühendisliği ve matematik
- Elektrik ve elektronik mühendisliği ve fizik
- Metalurji ve malzeme mühendisliği ve kimya
Not: Bunlar yaygın örnekler olsa da hemen her temel bilim mühendislik öğrencileri için derinleşme imkânı verecektir. Örneğin biyomedikal alanı ile ilgilenen bir öğrenci bu bölümlerden herhangi biri ile biyoloji bölümü çift anadalı yapabilir.
Bir temel bilimi başka bir temel bilim ile birleştirmek
Fizik ve Matematik çift anadalı teorik fizik çalışmak isteyen bir akademisyen adayı için faydalı olabilir.
Moleküler biyoloji ve genetik bölümü ile istatistik çift anadalı biyoenformatik çalışmak isteyen birisi için faydalı olabilir.
Bir temel alanı uygulama alanı ile birleştirmek
İnsan kaynakları alanında çalışmak isteyen biir sosyoloji öğrencisinin işletme alanında çift anadal yapması bu alanda işe girmek için faydalı olabilir
Tüm bunlar için bile bir kaç fazla ders almanın belki bir yandal programına kayıt olmanın ve kalan zamanda staj yapmak, projede çalışmak, lisans öğrencisiyle bir konferansa gidip sunum yapma gibi zorunlu derler dışı etkinliklerde bulunmanın çift anadal programına dahil olmaktan daha iyi sonuç vereceğine inanıyorum.
Çift anadal programı üniversite tanıtımlarında neden pazarlanıyor?
İstanbul’daki bir üniversite tanıtım fuarında bir üniversitenin standı arkasında kocaman “Çift Anadal İmkanı” yazısını gördüğümde şok geçirmiştim. Üniversite kendini tanıtırken çift anadal proramını en önde anlatacağı şey olarak görüyordu. Daha sonra bazı vakıf üniversitelerinin çift anadal programından ekstra ücret aldığını öğrendim.
Üniversiteler maalesef iki bölüm arasında karar veremeyen öğrenciye çift anadal programını “Bize gel ikisini birden oku.” diyerek pazarlıyor. Herkes üniversite mezunu, “Sen bize gel sadece bir üniversite değil, iki üniversite birden oku” diyorlar.
İyi bir üniversitede bir bölümü hakkını vererek okumak bile yeterince zaman alması gerekir. Eğer zaten öğrencilerin büyük kısmının çift anadal yapmaya zamanı oluyorsa kanımca en başta okunan bölümlerin yüzeysel olduğunu söyleyebiliriz. Eğer üniversitelerde çift anadal yapan öğrenci sayısı az ise bunun reklamını bütün aday öğrencilere yapmak sadece hayal satmaktır. “İlk yıl çok çalışıp asıl istediğiniz bölüme geçersiniz.” demek bile çift anadala göre istatistiksel olarak daha yüksek ihtimalli olduğundan bana daha masum görünüyor.
