Geçtiğimiz yıl YKS’ye 2 milyonun üzerinde üniversite adayı girdi, sınava girenlerin 750 bini daha önce bir üniversiteyi kazanmış ve kayıt yapmış. Yani neredeyse liseden mezun olacak olan öğrenci sayısı kadar üniversite öğrencisi tekrar sınava giriyor.
Çok sayıda üniversite öğrencisi yanlış tercih yaptığını düşünüyor
Üniversite öğrencileri, üniversite eğitiminin ilk yıllarında tekrar sınava girerek okudukları bölümü ya da üniversiteyi değiştirmek istiyorlar. Türkiye’de maalesef doğru tercih yapamıyoruz. Bunun öne çıkan 5 temel nedeni var:
- Kendi hayallerinize, yeteneklerinize karakterinize uygun üniversite veya bölüm seçmek yerine puan ve sıralamanıza bakıyor, bunları bir önceki yılla kıyaslıyor ve puanıma yazık olmasın diye hiç düşünmeden ve araştırmadan üniversite tercihlerinizi yapıyorsunuz. Bu şekilde tercih yaptığınızda puanınıza yazık olmuyor belki ama size yazık olabiliyor.
- Aileniz sizin yerine okuyacağınız üniversiteye ve bölüme karar veriyor, hiç görmediğiniz bir üniversitede sevmediğiniz dersleri alıyorsunuz, 1-2 yıl sonra o üniversitede ve bölümde okumak istemediğinize karar veriyorsunuz.
- Yüksek öğrenim sektörü maalesef reklam ve pazarlama üzerinden yürüyor. Çok büyük bir bilgi kirliliği var ve özellikle vakıf üniversiteleri bu bilgi kirliliğinden faydalanıp yanlış bilgilendirme yapabiliyorlar. Gidip baktığınızda size satılan şeyin, gerçeklerle uyuşmadığını görüyor ve ilk yılınızın sonunda ayrılmak istiyorsunuz.
- Daha önce hiç görmediğiniz, hiç gitmediğiniz bir şehirdeki devlet üniversitesine kayıt oluyorsunuz. Bakıyorsunuz bulunduğunuz yerin üniversite hayallerinizle uzaktan yakından alakası yok, hocalar ilgisiz, sınıf arkadaşlarınız ilgisiz ya da bulunduğunuz üniversite sizi ne akademik ne sosyal yönden geliştirebilir. “Ben bunun için mi dershanelere gittim, kurslar aldım” diyor ve o üniversiteden ayrılıyorsunuz.
- Danışmanlık aldığınız rehber öğretmeniniz sizi bilerek ve isteyerek yanlış yönlendiriyor. Onun derdi siz değilsiniz, sizi tanımıyor yeteneklerinizi bilmiyor. Sahi siz haytalık yapmadığınız sürece rehber öğretmeninizle kaç dakika görüştünüz? O okulunuzun, dershanenizin önüne asılacak “kazananlar” listesine ne kadar çok popüler yer ekleyebileceğine bakıyor. Daha kötüsü yok mu, elbette var. Bir vakıf üniversitesi ile anlaşmış, tercihlerine yazdırdığı öğrenci başına prim veya promosyon alanlar bile var. Bu arada her şeye rağmen mesleğine saygısı olan, Türkiye gibi bir ülkede sıra dışı bir şeyler yapmaya çalışan, az sayıdaki idealist rehber öğretmenlere teşekkürü bu noktada bir borç bilirim.
Peki bu tercih hatalarından nasıl sıyrılabiliriz?
Doğru tercih yapmak için ise yukarıda sayılan yanılgılara düşmemek iyi bir başlangıç olacaktır. Daha fazlası için bu yazıya sığamayacak kadar çok detay var ama yine de temel birkaç konudan bahsetmek faydalı olacaktır:
- Başkalarının senin için cevaplamasını beklemeden, bazı büyük soruları kendine sorman gerekiyor. Ben ne yapmak istiyorum? Ne yapmak beni heyecanlandırıyor? Herkes yaptığı işten aynı parayı kazanıyor olsa nasıl bir iş yapmak isterdim? Bu sorulara verilen cevaplar önemli.
- Kendi ilgi ve yeteneklerinin farkında olmak yanlış tercih yapma ihtimalini azaltacaktır. Sen insanlar önünde konuşmayı seven, iletişim yönü kuvvetli biri misin? Bir grubun parçası olarak mı iş yapmayı seviyorsun; yoksa kendi başına çalışmak senin için daha verimli? Bir şeyi planlamaktan mı daha çok keyif alırsın, yoksa planlanan şeyi uygulayan olmaktan mı?
- Öğrenim görmeyi düşündüğünüz üniversiteyi ve bölümü, Türkiye ve dünyadaki itibarı, akademisyen sayısı, akademisyen profili, açılan dersler, üniversite altyapısı, öğrencilerin memnuniyet düzeyi, mezunlarının neler yaptığı gibi kriterleri gözeterek araştırın. Mümkünse o üniversiteye gidip biraz zaman geçirin ve kendinizi oraya ait hissedip hissetmediğinize de bakarak karar verin. Bu konuda universkop için detaylı içerikler hazırlamayı düşünüyorum.
- Bilgi kaynaklarınızı çeşitlendirin. Üniversitelerin kendilerini anlattığı mecraların ötesine gidip bilgi edinin. Sadece üniversite tercih zamanında değil öncesinde de çalışmalar yapın. Kişisel iletişim kurabileceğiniz tüm kanalları sonuna kadar kullanın. Uzak bir akraba, hiç karşılaşmadığınız bir tanıdık, rehber öğretmeninizin önceki öğrencileri size bir telefon kadar yakın. Sınava hazırlık devam ederken, belirli aralıklarla bilgi almak için bir temas kurabilirsiniz.
- Hedefinizi zaman içinde daraltın. Sınava hazırlandığınız süreçte sonuçlara ilişkin olası senaryoları değerlendirerek odaklandığınız üniversiteler ve bölümler olmalı. Böylelikle sınav zamanı geldiğinde elinizde hazır bir liste olacak. Sonuçlara göre belki listenizde ekleme çıkarma yaparsınız, ancak tercih sürecini son ana bırakmadığınız için memnun olacaksınız.
Üniversite tercihi nasıl yapılır yazımızı okumak için tıklayınız.
