Bu yazıda sadece bullet journal’ın ne olduğunu anlatacağım. Nasıl kullanabileceğinizi öğrenmek istiyorsanız sonraki yazımı okuyabilirsiniz.
Bullet Journal nedir?
Bullet journal bir defter tutma yöntemidir. Bujo şeklindeki kısaltması yaygın olarak kullanılır. Bujo bir ajanda çeşidi olmaktan ziyade, ajandanın yerine geçen farklı bir yöntemdir. Bullet journal yöntemi sayesinde boş bir defteri kullanarak kendinizi organize edebilirsiniz.
(Bullet journal /ˈbʊlɪt ˈdʒɜːrnl/ yani bulıt cörnıl diye okunur.)
Bullet journal kodlamaya benzer bir sistem ile çalışıyor. Not almak istediğiniz şeyi “nereye yazsam” diye düşünmeden, defterde kaldığınız yere not etmek fikrine dayanıyor. Peki her aklımıza geleni deftere yazmanın neresi organize olmaya yarar?
Bu yöntemi kullanırken bir şey not alacağınızda başına bir işaret koyarsınız. Bu işaret kendisinden sonra gelen notun ne olduğunu belirler. Yapılacak bir iş mi, bir telefon görüşmesi sırasında alınan bir not mu, bir yemek tarifi mi, bir randevu mu?
Bullet Journal ismi de bu işaretlerden geliyor zaten. (“Bullet” madde işareti anlamına geliyor. Hani bir listeyi madde madde yazarken her satırın en başında olan işaretler…)
Örneğin yapılacak bir iş için bu genellikle “∙” işareti konur. Sonra da bu yapılacak işi hallettiyseniz noktayı “X” haline getirirsiniz. Eğer işi yapamadıysanız ve sonraki bir zaman dilimine aktardıysanız “>” işaretine çevirebilirsiniz. Detaylar bir sonraki yazıda…
Bullet Journal’ın en önemli özelliği sizi tek bir defterde toparlıyor olması. Konulara göre ayrı defterler tutmak zorunda kalmıyorsunuz. Not almak için, plan yapmak için, randevuları ayarlamak için, alışveriş listesi yapmak için tek bir defter! Güzel, değil mi?
Bu yöntem ile sayfalarca boş kalmış ajandalar yerine her sayfasında yaşanmışlık dolu bir defteriniz oluyor. Zamanla geçerliliğini yitirmeyen ve siz kullandıkça sayfaları tükenen bir defter. Bu özelliği de bullet journal’ın klasik ajandalardan farklı olmasını ve ilgi görmesini sağlıyor.
Aklınıza bir şey geldiği zaman defterde nerede kaldıysanız oraya not alırsınız, sonra bu notu isterseniz bir yere tekrar yazarak taşırsınız, isterseniz notunuzun kaçıncı sayfada olduğunu içindekiler kısmına not edersiniz. Bu sayede yazdıklarınızı aradığınızda bulabilirsiniz.
Madde işaretleri, koleksiyonlar, içindekiler sayfası gibi birbirini destekleyen fikirler bullet journal yönteminde bir araya geliyor. Bu sayede aldığınız notlar kaybolmuyor. Bulmak istediğinizde bulabiliyorsunuz.
Bullet Journal’ın Türkçesi nedir?
“İmli ajanda” oldukça iyi bir çeviri.
“Bullet” kelimesi madde işareti anlamına geliyor. “Journal” kelimesi de not defteri, günlük gibi bir anlama sahip.
İmli ajanda yöntemini kendisi de kullanan ve yaygınlaştırmak için emek harcayan Aysuda Kölemen hocamıza borçluyuz bu Türkçeleştirmeyi. İmli ajanda oldukça yerinde bir çeviri diye düşünüyorum. Bu yüzden yazının geri kalanında bullet journal yerine imli ajanda olarak kullanacağım.
İmli ajanda süslü olmak zorunda mı?
Kısa cevap: hayır!
İnternette bujo veya bullet jornal araması yaparsanız karşınıza süslü sayfalar, resimler, tasarımlar çıkacaktır. Eğer seviyorsanız, defterinizi süsleyebilirsiniz, resimlerle donatabilirsiniz.
Halbuki bu yöntemi kullanmaya ihtiyacı olan birçok kişi de “ben süs püs tırt şeylerle uğraşmak istemem” diyerek kendisine çok faydalı olabilecek bu yöntemi ıskalıyor. Dikkat çekmek istediğim nokta bu:
İmli ajandanın süsle püsle alakası yok. Konuyla ilgili görsellerin çoğunu “kırtasiye düşkünü” kitle üretiyor veya bu kitlenin ilgisi. Renklerle bezeli, güzel yazılar ile donatılmış, çeşit çeşit kalem ile işlenmiş defter sayfalarının görselleri bu yüzden ön plana çıkıyor.
Oysa internetteki imli ajanda görsellerinin süs püs ağırlıklı olması tamamen bir illüzyon. Gerçekte imli ajanda tek renk bir kalemle, hiç resim falan yapmadan not aldığınız, notlarınızı aradığınızda bulabildiğiniz bir yöntem. İmli ajanda ile ilgili çalışmalarda en çok dikkat çekmeye çalıştığım konu da bu oluyor.
Ben bu yazıyı yazmadan tam iki yıl önce yayınladığı yazıda (https://filipaamado.medium.com/why-i-hate-the-bullet-journal-trend-c01e63ae804) Filipa Amado bu konudaki duygularıma tercüman olmuş. Yazısında özetle imli ajandanın yöntem olarak faydalı olabileceğini, ancak Instagram’da güzel durması için süslemek zorunda kalmanın sürdürülebilir olmadığını anlatıyor. Bunu da denemiş, görmüş. Kaldı ki kendisi çizim için on yılı aşkın ders almış hatta belki almaya devam etmekte olan bir tasarımcı.
Nasıl başladı ve nasıl devam ediyor?
Bullet Journal ABD’li bir tasarımcı tarafından kendi kullanımı için icat edildi. Kısa sürede bütün dünyada kullanıma girdi. Ryder Carroll fikrini dünya ile paylaşırken günlük, ajanda, yapılacaklar listesi, yapışkanlı uyarı notlarını birleştirmekten bahsediyordu. Ryder Caroll 2018 yılında bu konuda bir kitap yayınladı. Kitabın adı mealen şöyle: “İmli Ajanda Yöntemi: Geçmişi Takip Et, Şimdiyi Düzenle, Geleceği Tasarla”. Kitap Türkçeye çevrildiğinde ise ismi şu şekilde belirlenmiş: “Bullet Journal Metodu: Hayatı Yakala, Günü Iskalama”.
İmli ajandanın mucidinin ilk ticari girişimi kitap değildi. Daha önce Leuchtturm1917 markası ile anlaşarak imli ajanda olarak kullanılabilecek defterlerin üretimine girişmişti. Halen kendi sayfasından imli ajanda olarak kullanılabilecek defterleri satmaya devam ediyor.
İmli ajanda fikrinin ticarileşmesi bence rahatsız edici bir gelişme değil, çünkü bu kopyalanabilir bir fikir. Herkesin ücretsiz olarak kullanabileceği, her defterle her kalemle faydalanabileceği bir fikir.
İmli ajanda bir trend olarak yükselişini tamamlamış gibi görünüyor. Klasikleşip kalıcı olarak yer eder mi, emin değilim. Ancak ülkemizde halen aradığı şeyin bu yöntem olduğunu bilmeyen insanlarla tanışıyorum. Demek ki ülkemizde bu konuda yapacak iş var. (Benim bu yazıyı yazma sebebim de tam olarak bu durum.)
Ne işe yarıyor?
İmli ajandayı ben iş yerinde toplantı notlarımı aldığım, günlük işlerimi organize ettiğim, arada sırada o gün olan önemli olayları not aldığım bir defter olarak kullanıyorum. Bu yöntemi öğrendiğim Aysuda Kölemen ise hem ebeveyn hem de akademisyen olarak işlerini bu yöntem ile tuttuğu defter ile düzenliyordu. Bir öğrenci kolaylıkla derslerini, sınavlarını, çalışmalarını bu yöntem ile organize edebilir.
Neden kullanmalıyım?
Günlük tutmak, ajanda kullanmak, not almak gibi faydalı uygulamalar basit görünse de insanlığın tecrübesi ile ortaya çıkmışlar. İmli ajanda size fikirlerinizi kolayca yazıya geçirmenizi ve zihninizi rahatlatmanızı sağlar. Ne kadar erken başlarsanız o kadar tecrübe edinir, kendinize uygun yöntemler geliştirebilirsiniz. Bu yöntemin “kişiselleştirme” özelliği avantaj olduğu gibi bir zorluk da içerir. Kendinize uygun yöntemleri bulmanın en kolay yolu da tecrübe etmektir.
Nasıl başlayabilirim?
Bir imli ajandaya başlamadan önce kısa bir araştırma yapmak gerekir. Bu araştırma aşamasını çok uzun tutmanızı tavsiye etmiyorum. Genel olarak fikri anladıktan sonra başlangıç yapıp, sonradan ortaya çıkan sorunların nasıl çözüldüğünü araştırarak veya kendiniz icat etmeye çalışarak ilerleyebilirsiniz. Emin olun sizin kullanımınıza uygun bir imli ajanda yöntemi vardır.
VİDEOLAR
FACEBOOK GRUBU
Hangi defter, hangi kalem bullet journal için uygun olur?
Yazının başlarında da bahsettiğim gibi, her defter ve her kalem ile imli ajanda yöntemi uygulanabilir. Ancak fikrin babası gibi, takipçileri de genellikle noktalı defterler kullanılmasını önerirler. Bunun sebebi kişiselleştirmek için noktalı defterin daha uygun olduğunun düşünülmesi. İstediğiniz gibi bir tablo yapabileceğiniz, aynı zamanda çizim yapabileceğiniz bir doku sunuyor noktalı defterler.
Ben en son Lecolor markasının 192 sayfalık defterini kullandım. Şimdi de mimar bir arkadaşımın hediye ettiği “eşantiyon” noktalı defteri kullanıyorum. Şimdiye kadar kareli, çizgili, çizgisiz ve noktalı defterler kullandım. Hepsinden de keyif aldım.
Kalem olarak şu anda 0,4 mm kalınlığında Masis marka “fine pen” kullanıyorum. Kalemde de deneyimlerim geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Çıkardığım sonuç sadece pilot kalemlerin sayfanın arkasına geçtiği için işin keyfini biraz kaçırdığı oldu.
Siz de kendi hoşunuza giden defter ile başlayabilir, istediğiniz kalemi kullanabilirsiniz.
Ders çalışmak için nasıl kullanılabilir?
Universkop olarak hazırladığımız planlayıcılar bu yöntemi yıllarca kullandıktan sonra edindiğimiz tecrübelere dayanarak tasarlandı. Planlayıcılar sadece dersler için, özel bir kullanım amacıyla tasarlanmış bir imli ajandaya benziyor. İsterseniz bunların ücretsiz PDF dosyalarını indirebilirsiniz, isterseniz satın alabilirsiniz, isterseniz kendi defterinizde planlayıcınızı yaratabilirsiniz.
Öğrenim sürecinde genellikle her ders için ayrı bir defter kullanılır. Özellikle sıkı bir not tutucu iseniz, imli ajanda yöntemi ile tüm derslerin notlarını tek bir defterde tuttuğunuzda defteriniz yeterince uzun süre dayanamayacağından size kullanışsız gelebilir.
İmli ajanda bir öğrencinin ne zaman hangi derse çalışacağını planladığı, sınav takvimini tuttuğu, günlük çalışmalarını not ettiği bir defter olarak oldukça faydalı bir yöntem.
Sizin için ne yapabilirim?
Üretken olmak isteyenlerin bu fikirden yararlanması için ben de kendimce elimden geleni yapıyorum. Daha önce bir WhatsApp grubu kurarak isteyenlere bu yöntemi kullanmaları için destek olmaya çalıştım. Şu anda bu yazıyı yazıyorum.
Önümüzdeki günlerde imli ajandaya başlayanlar için bir rehber yazısı oluşturacağım ve bir kısa video ile yöntemi tanıtmaya çalışacağım. Sizin de fikirlerinizi bana iletmenizi isterim. Bu konuda size nasıl destek olabilirim? Yorumlarda belirtebilirsiniz, e-posta gönderebilirsiniz, sosyal medya kanallarından yazabilirsiniz.
